De Roermondse architect Pierre Cuypers (1827-1921) is bekend van de bouw van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam. Ook de vele kerkgebouwen met hun neogotische torens, horend bij het beeld van Nederlandse steden en dorpen, zijn van zijn hand.
Wat echter voor velen onbekend is, is dat deze bevlogen bouwmeester van 1880 tot 1918 regelmatig in Valkenburg verblijft (kuurt) en tussen 1894 en 1898 zelfs ingeschreven staat in het bevolkingsregister (woont).
Vanwege hoge werkdruk verblijft Pierre Cuypers regelmatig in het huis van pastoor Langenhoff in de toenmalige gemeente Oud-Valkenburg, nu Valkenburg. Hij is zeer gecharmeerd van “de prachtige natuur in de omgeving, de mogelijkheid tot het maken van lange wandelingen en de rust die daarvan uitgaat”.
Tijdens zijn kuurperiodes in Valkenburg schrijft hij zijn vrouw Nennie vele brieven waarin hij haar deelgenoot maakt van het Bourgondische leven en dat hij zich hier graag zou vestigen. Zij stemt in met zijn voorstel om met het gezin te verhuizen naar (Oud-)Valkenburg.
Hij koopt een aantal panden en aangrenzende percelen. Daar kan hij naar hartenlust experimenteren. Hij verbouwt zijn eerste pand, legt rotstuinen en een park aan, bouwt een serre voor druiventeelt op het plateau achter het huis en in de ondergrondse gangenstelsels gaat hij champignons kweken. De ‘mergel’ in al zijn facetten boeit hem: de mergelbodem waarop speciale mediterrane beplanting mogelijk is, de gele mergelgebouwen met steen uit ‘de berg’ en de ondergrondse gangenstelsels die allerlei mogelijkheden bieden.
In de periode dat Pierre Cuypers in Valkenburg verblijft zijn er al volop toeristische ontwikkelingen gaande. Vanaf 1890 raakt Cuypers nauw betrokken bij die ontwikkelingen. In 1890 ontwerpt Pierre Cuypers Kurhaus ‘t Huis ter Geul, waar hij zelf in investeert. Het is een luxe rust- en herstellingsoord met 50 ruime logeerkamers met salons, stoombaden, een lift, balkons, een royale eetzaal, leeszaal, muziekzaal, conversatiezaal en een eigen elektriciteitsvoorziening. In het grote park bevindt zich een kiosk voor muziekuitvoeringen en sportvelden. Door z’n grootsheid en vooruitstrevendheid is het project in die tijd te vroeg voor Valkenburg en krijgt het al snel een andere functie.
Er zijn vele andere opdrachten en mogelijke projecten waar Pierre Cuypers zich mee bezig houdt. In 1894 bijvoorbeeld restaureert en verbouwt hij Kasteel Schaloen en in 1904 vergroot hij de HH. Nicolaas- en Barbara kerk. In 1910, zijn onder zijn leiding de Romeinse Catacomben gereconstrueerd in een van de Valkenburgse mergelgroeven. En in 1916 is hij ‘supervisor’ bij de ombouw van de Heksenkeuken tot Openluchttheater, ter vertier van de kuurgasten.
Kijk voor meer informatie over Cuypers in Valkenburg.
Wandelroute Pierre Cuypers in Valkenburg
