Villa’s van mergel

Onderwerp: Architectuur & Mergel

In het begin van de twintigste eeuw zijn er trouwens meerdere architecten actief in Valkenburg, die mergel een plaats geven in hun ontwerpen. Een goed voorbeeld daarvan zijn de diverse villa’s aan de Houthemervillaweg (nu Broekhem), een straat die dan niet voor niets zo heet.

Villa Sole Mio

Villa Sole Mio Valkenburg
Villa Sole Mio Valkenburg

Op huisnummer 16 ligt de Villa Sole Mio. Ze is gebouwd in 1903 en vertoont de invloed van de Oostenrijkse chaletstijl. De bouwmeester is onbekend, maar de opdrachtgever is het echtpaar America. Het pand kent daarna verschillende bewoners en in 1927 vestigt zich de gepensioneerde huisarts Sjeng Crobach vanuit Deurne in het statige pand. Zijn kleinzoon Jan Hanlo (1912-1969) verblijft er enkele maanden vanwege zijn studie aan de HBS in Heerlen, voordat hij met zijn moeder Dolly Crobach verhuist naar de verderop gelegen woning Broekhem 117. Na de dood van zijn moeder bewoont hij geruime tijd het daartegenover gelegen portiers huisje van Geerlingshof, beiden eveneens in mergel opgetrokken. Jan Hanlo verwerft later nationale bekendheid als een uitzonderlijk dichter en briefschrijver. Villa Sole Mio telt drie verdiepingen en is voor het grootste deel gebouwd in mergel. De ramen met fraaie rondbogen, een veranda en twee balkons bestaan uit hout en in de zolderverdieping zijn mooie elementen verwerkt rondom de ramen. In 1935 wordt de villa verkocht aan het echtpaar Janssen-Frijns en wordt tot op heden bewoond door hun nazaten.

Villa Martine

De villa op Broekhem 18, heet nu Villa V en is een ‘petit hotel’, ook vrijwel helemaal opgetrokken in mergel. Ook in de vorige eeuw is het lang een hotel-pension geweest met enkele kamers en privé-vertrekken, meestal verscholen onder een dik bladerdak van de omringende bomen en struiken. Het is onlangs gerestaureerd, telt nu vijf luxekamers en is voorzien van een prachtige tuin aan de achterkant.

Villa ‘t Anker

Op huisnummer 20 ligt de huidige Villa ’t Anker, in de tweede helft van de vorige eeuw Roelandtshof geheten. De villa wordt in 1891 gebouwd in opdracht van Jules Demelinne. Er is veel hout gebruikt met hier en daar mergelversierselen, vooral in de ramen tot aan de nok toe. Het pand is lange tijd bewoond geweest door de familie van Voorst tot Voorst en is vanaf 1965 een vakantieverblijf voor meisjes. Na meerdere jaren leeg te hebben gestaan wordt het in 2014 ingrijpend verbouwd en gerestaureerd. De kenmerkende veranda verdwijnt. Er wordt rechts bijgebouwd en de stenen krijgen een grijze kleur, waardoor veel van het oorspronkelijke ontwerp verloren gaat.

Villa Bella Vista

Villa Bella Vista Valkenburg

Daarnaast ligt op huisnummer 22 de Villa Bella Vista met fraaie mergelelementen rondom de ramen en het torentje rechts. Ook nu nog straalt het pand grandeur uit, vanwege een grondige restauratie onlangs.

Villa Flora

Tenslotte de Villa Flora op huisnummer 28. Het pand is aan het eind van de 19e eeuw gebouwd, maar de naam van de architect is onbekend. Ook hierin is mergel en een gele pleisterbedekking verwerkt, vooral rond de ramen en de deuren. Het pand is vaak van eigenaar verwisseld en wordt regelmatig door meerdere gezinnen bewoond, meestal met een eigen ingang, wat hier en daar kleine aanpassingen en veranderingen tot gevolg heeft gehad. Het geheel maakt daardoor nu een onevenwichtige indruk, maar is toch de moeite waard om even bij stil te blijven staan.

Aan de ingaande wegen van Valkenburg aan de Geul zijn door de jaren heen diverse monumentale villa’s van mergel gebouwd.