Valkenburgergroeve / Gemeentegrot
Het gangenstelsel in de Valkenburgergroeve / Gemeentegrot is ontstaan door mergelwinning, vanaf ongeveer het jaar 1500 tot 1850, voor de bouw van o.a. boerderijen en kerken. Tijdens de Franse periode, rond 1800, wordt het verboden om je geloof te belijden. Priesters en gelovigen gaan, met gevaar voor eigen leven, ondergronds. In tijden van oorlog wordt de grot door de inwoners als schuilplaats gebruikt.
Vanaf ongeveer 1875 is de Gemeentegrot een veel bezochte attractie voor het toenemend toerisme. Het idee om een ‘onderaards museum’ te scheppen kwam van kunstenaar Charles Eyck. In 1949 kappen studenten Beeldhouwkunst van de Amsterdamse Rijksacademie beelden uit in de gangenstelsels van de grot. Regionale kunstenaars brengen met houtskool (historische) tekeningen aan op de mergelwanden.
Mensen hebben de grotten ook geëxploiteerd als: champignonkwekerij, wapenfabriek tijdens de Tweede Wereldoorlog, een forellenkwekerij, het rijpen van grottenkaas en het kweken van meelwormen. Bij dreiging van de Koude Oorlog in 1979 is er een ondergrondse atoomschuilkelder gebouwd.
Enkele delen van de grotten zijn erkend ‘industrieel’ monument. Er zijn speciale themarondleidingen en wandel- en tramtours door de met kunst gevulde ondergrondse gangen.
